Związki zawarte w konopi, takie jak CBD, działają poprzez interakcję ze złożonym systemem w naszym organizmie zwanym układem endokannabinoidowym (ang. endocannabinoid system, the ECS). Układ endokannabinoidowy oraz receptory kannabinoidowe pojawiają się często w kontekście stosowania oleju CBD. Czym jest ten układ i jaką rolę spełnia w naszym organizmie?
Elementy układu endokannabinoidowego
Stosunkowo niedawno, bo na przełomie lat dziewięćdziesiątych XX wieku zaczęto się dokładnie przyglądać się i analizować elementy układu endokannabinoidowego. Odkryto następujące elementy układu:
- receptory kannabinoidowe CB1
- receptory kannabinoidowe CB2
- endokannabinoidy: AEA i 2-AG
- enzymy: DAGL-a, DAGL-b, NAPE-PLD, MAGL i FAAH
Można powiedzieć, że układ endokannabinoidowy to sieć rozproszonych po całym ciele receptorów CB1 i CB2, które są aktywowane przez wytwarzane przez nasz organizm kannabinoidy, dlatego nazywamy ich receptorami kannabinoidowymi. Badania pokazują, że receptory CB1 znajdują się głównie w ośrodkowym układzie nerwowym oraz w większych organach jak tarczyca, płuca, wątroba czy nerki. Ich aktywacja odpowiada za łagodzenie bólu, stabilizację nastroju, dobre samopoczucie, odczuwanie przyjemności, koordynację ruchową, pamięć krótkotrwałą i myślenie.1.
Receptory CB2 występują głównie w obwodowym układzie nerwowym i wpływają w dużej mierze na działania układu odpornościowego. Znajdziemy je na powierzchni komórek płuc, w przewodzie pokarmowym, oddechowym, mięśniach czy skórze oraz wielu innych narządach . Dwa znane nam endokannabinoidy, anandamid (AEA) i arachidonyloglicerol (2-AG), aktywują receptory CB1 i CB2, chociaż uważa się, że AEA jest charakterystyczny dla receptorów CB1, a 2-AG dla receptorów CB2. Na układ endokannabinoidowy składają się również enzymy. Wytwarzają one oraz rozkładają wyżej wymienione endokannabinoidy. Enzymy gwarantują, że endokannabinoidy są stosowane wtedy, gdy są potrzebne i znikają, gdy ich zadanie się kończy. Endokannabinoidy działają więc inaczej niż neuroprzekaźniki czy hormony.
Rola układu endokannabinoidowego
Układ endokannabinoidowy odgrywa ważną rolę – pośredniczy w kluczowych funkcjach fizjologicznych i poznawczych. Jest on odpowiedzialny między innymi za:
- regulację gospodarki energetycznej poprzez prawidłowy metabolizm tłuszczów, białka i węglowodanów,
- wspomaga wzajemne oddziaływanie na siebie układu immunologicznego i nerwowego,
- wspomaga wytwarzanie hormonów za pośrednictwem układu nerwowego,
- reguluje procesy odpowiedzialne za uczucie głodu i sytości oraz za nastrój i motywację,
- reguluje pracę neuroprzekaźników w mózgu, takich jak serotonina czy neoadrenalina.
Układ endokannabinoidowy nie tylko odpowiada za energię, dobre samopoczucie oraz odczuwanie przyjemności, pomaga również powrócić organizmowi do stanu sprzed urazu czy choroby:
Podsumowując, układ endokannabinoidowy został niedawno odkryty, ale już teraz wiadomo, że jest niezwykle ważny dla naszego przetrwania. Utrzymuje on i przywraca równowagę na wiele sposobów w całym organizmie, co wpływa na różne kwestie dotyczące zdrowia i chorób. W przypadku wystąpienia urazu lub choroby, system ten zmienia się z takiego, który reguluje dobre samopoczucie, przyjemności i energię na taki, który przywraca równowagę i normalne procesy funkcjonowania.
Leinow,, L. and Birnbaum, J. (2017). CBD: A Patient’s Guide to Medicinal Cannabis, pp. 20.
Odbywa się to na zasadzie ścisłej współpracy pomiędzy receptorami CB1 i CB2 a endokannabinoidami (wytwarzanymi w naszych komórkach), fitokannabinoidami (substancje pochodzenia roślinnego), a nawet niektórymi terpenami (beta-kariofilen występujący m.in. w czarnym pieprzu). Endogenne kannabinoidy, jak i te, które dostarczamy do organizmu z zewnątrz, np. olej konopny CBD, stymulują oraz blokują działanie receptorów, co wywołuję konkretną odpowiedź organizmu. Często używa się stwierdzenia, że kannabinoidy pasują do receptorów kannabinoidowych jak klucze do zamka:
Kannabinoidy są swoistymi „kluczami” pasującymi do „zamków”, którymi są receptory. Kannabinoid może „otwierać zamek”, przez co określany jest często mianem “agonisty” lub może być „antagonistą” i „zamykać” zamek.
Martin A. Lee, The Discovery of the Endocannabinoid System
Wpływ CBD na układ endokannabinoidowy
Kannabinoidy zawarte w konopiach naturalnie oddziaływują na układ endokannabinoidowy. Weźmy na przykład na celownik psychoaktywny THC, który bezpośrednio łączy się z receptorami CB1, co często prowadzi do euforycznych zmian nastrojów, zaburzeń poznawczych czy problemów z motoryką2. Z kolei CBD działa inaczej. Wg badań CBD nie aktywuje bezpośrednio receptorów kannabinoidowych, tak jak robią to AEA i 2-AG czy THC. CBD stymuluje układ endokannabinoidowy organizmu poprzez blokowanie enzymu FAAH odpowiedzialnego za rozkład anandamidu1. Dzięki temu stężenie AEA w organizmie wzrasta, a wraz z nim wzrasta jego aktywność. CBD wiąże się również z różnymi innymi receptorami w układzie nerwowym, między innymi z serotoniną (działanie antydepresyjne) czy z receptorem TRPV1, który inicjuje przeciwzapalne reakcję w organizmie3.
Podsumowanie
Każdy z nas, również zwierzęta, posiada unikatowy układ endokannabinoidowy i to dlatego każdy inaczej reaguje na dostarczane do organizmu fitokannabinoidy oraz każdy potrzebuje innej dawki CBD, aby poczuć poprawę.
Układ endokannabinoidowy oraz receptory CB1 i CB2 są przedmiotem szczególnego zainteresowania naukowców i choć dużo już wiadomo o roli układu endokannabinoidowego oraz działaniu endokannabinoidów na receptor kannabinoidowy, ale nie mamy wszystkich informacji. Kto wie, być może istnieją inne, nieodkryte jeszcze, receptory, endogenne kannabinoidy czy mechanizmy układu . Pozostaje nam śledzić na bieżąco informacje i literaturę na ten temat.
Referencje
- Leinow,, L. and Birnbaum, J. (2017). CBD: A Patient’s Guide to Medicinal Cannabis. North Atlantic Books, pp:16 [↩] [↩]
- Alger, B.E, Getting High on the Endocannabinoid System, Cerebrum. 2013 Nov-Dec; 2013: 14. [↩]
- Dhopeshwarkar A. and Mackie K, CB2 Cannabinoid Receptors as a Therapeutic Target—What Does the Future Hold?, Mol Pharmacol. 2014 Oct; 86(4): 430–437. [↩]
