Efekty uboczne oleju CBD na nerki

Wstęp

Skutki uboczne oleju kannabidiolowego (CBD) jakie do tej pory zgłaszano, obejmują suchość w ustach, zmęczenie, zmiany apetytu i nudności. A czy olej CBD może mieć negatywny wpływ na nerki? Omówimy to zagadnienie w niniejszym poście.

Aby dokładnie zrozumieć powagę sytuacji, zaczniemy od podania kilku faktów na temat choroby nerek.

• 10% ludzi na całym świecie cierpi na przewlekłą chorobą nerek (CKD). Liczba zgonów, które powoduje ta choroba jest z roku na rok coraz większa z powodu wysokich kosztów leczenia.
• CKD zajęła 18. miejsce w badaniu Globalnego Obciążenia Chorobami (Global Burden of Disease Study) z 2010 roku.
• CKD stopniowo zaczyna być uważana za globalny problem zdrowotny.
• WHO donosi, że choroby nerek zwiększają ryzyko wystąpienia pięciu innych schorzeń, które obejmują cukrzycę, nadciśnienie tętnicze, choroby układu krążenia, HIV i malarię. 

Te niepokojące fakty wskazują na pilną potrzebę szerzenia podstawowej wiedzy i informacji na temat przewlekłej choroby nerek wśród podatnych na nią populacji, co mogłoby pomóc w przyspieszeniu diagnostyki i leczenia.

Czym jest przewlekła choroba nerek (CKD)?

Przypomnijmy pokrótce jakie są istotne funkcje spełniane przez nerki.

• Nerki są odpowiedzialne za produkcję wielu hormonów, m.in witaminy D, erytropoetyny (EPO), kalcytriolu i reniny.
• Regulują przepływ płynów ustrojowych, wody, minerałów, elektrolitów, substancji chemicznych, itp.
• Usuwają i wydalają nadmiar płynów, toksyn i produktów przemiany materii.

Kiedy nerki nie są w stanie wykonywać powyższych funkcji, z czasem następuje ich trwałe uszkodzenie skutkujące przewlekłą chorobą nerek (CKD).

Jeśli to uszkodzenie jest nieodwracalne, nerki przestają działać, czyli następuje ich niewydolność, zwana również schyłkową niewydolnością nerek (ESRD). Na tym etapie pacjentów mogą utrzymać przy życiu jedynie dializa lub przeszczep nerki.

Równie ważne jest zdanie sobie sprawy z faktu, że CKD prowadzi do innych powiązanych problemów zdrowotnych, które mają wpływ na naczynia krwionośne, serce, nerwy i kości.

Najczęstsze przyczyny choroby nerek

Głównymi przyczynami niewydolności nerek są cukrzyca i nadciśnienie tętnicze.

Niektóre z innych przyczyn prowadzących do tego schorzenia to:

• Kłębuszkowe zapalenie nerek (GN kłębuszki to małe skupiska zapętlonych naczyń krwionośnych, które filtrują krew dopływającą do nerek. Uszkodzenie lub zapalenie kłębuszków prowadzi do przedostawania się białek i czerwonych ciałek krwi do moczu. Proces wydalania przez nerki zostaje wówczas również zaburzony. Zbędne substancje zaczynają gromadzić się we krwi i następuje niewydolność nerek. Możliwe przyczyny prowadzące do takiego stanu, to zakażenie, toksyczne leki, nefropatia cukrzycowa, lub toczeń.
• Nefropatia IgA jest inną formą choroby kłębuszków nerkowych.
• Twardzina układowa jest chorobą, która powstaje przez nadprodukcję białek i kolagenu w różnych tkankach.
• Przyczyny genetyczne powodujące wielotorbielowatość nerek.
• Poważne zakażenie dróg moczowych.
• Przerost prostaty.
• Nadciśnienie tętnicze.
• Zespół Goodpasture’a to rzadka choroba autoimmunologiczna, która dotyka płuc i nerek.
• Zespół nerczycowy również jest jedną z przyczyn prowadzących do choroby nerek. Przy tym schorzeniu, zawartość białka w moczu staje się bardzo wysoka, a jednocześnie jego zawartość we krwi jest bardzo niska. Towarzyszą mu także inne powikłania, takie jak wysoki poziom cholesterolu, obrzęki nóg, rąk, itd. Chociaż nie jest chorobą samą w sobie, może występować wraz z innymi schorzeniami.
• Zakażenie, uszkodzenie wątroby i podniesiony poziom enzymów wątrobowych, niskie ciśnienie tętnicze krwi, zatrzymanie moczu, urazy, choroby przewlekłe i hospitalizacja, mogą spowodować nagłą niewydolność nerek, prowadząc do ostrego uszkodzenia nerek (AKI).
• Inne ogólne przyczyny to podeszły wiek, obciążenie rodzinne, choroby serca, pochodzenie etniczne, itd.

Skutki uboczne stosowania oleju CBD a objawy chorób nerek – analogia

Ogólne objawy chorób nerek.

• Swędzenie zewnętrzne, świąd nerek lub wysypka, świąd mocznicowy (przewlekły świąd połączony z bólem).
• Skurcze mięśni
• Nudności i wymioty
• Utrata apetytu
• Obrzęk
• Zaburzenia snu
• Płytki oddech
• Potrzeba częstego oddawania moczu
• Ból pleców
• Biegunka
• Dysfunkcja seksualna występuje powszechnie przy CKD oraz ESRD.

Teraz spójrzmy na niektóre skutki uboczne stosowania kannabidiolu (CBD).

• Badanie z 2011 roku¹ zwraca uwagę, że w niektórych badaniach jest mowa o efektach ubocznych CBD, takich jak blokowanie działania wątroby przy metabolizowaniu leków, zmniejszenie płodności, zmniejszenie metabolizmu wątrobowego leków, zmniejszenie działania mechanizmu transportującego leki i zmniejszenie żywotności komórek.

• Źródła do badania z 2019 roku² wymieniają nadmierną senność, uspokojenie i senność, zmęczenie, utratę apetytu, biegunkę, wymioty i ból brzucha.

Widzimy podobieństwa pomiędzy skutkami ubocznymi stosowania CBD i objawami choroby nerek. Dlatego stawiamy sobie dalsze pytania i chcemy omówić to zagadnienie.

Poniżej przedstawiamy niektóre wnioski z tego samego badania z 2019 roku³ :

• Ponieważ podanie dootrzewnowe (IP) i dożylne (IV) zapewniają wyższą biodostępność, powodowały większe nasilenie skutków ubocznych i toksyczności CBD. Jednak wystąpienia takich sytuacji można spodziewać się u pacjentów otrzymujących leki przeciwpadaczkowe i leki na zaburzenia psychiczne.
• Należy przeprowadzić dalsze badania w celu stwierdzenia późniejszych skutków długotrwałego podawania CBD na hormony, enzymy, zaobserwowania interakcji z innymi lekami, transporterami leków, oraz zbadania toksyczności, która mogłaby wpłynąć na DNA.
• Skutki w postaci nadmiernej senności i uspokojenia wynikające ze stosowania CBD, są zależne od dawki. W większości przypadków, występują one gdy pacjenci przyjmują CBD jednocześnie z innymi lekami przeciwpadaczkowymi, antydepresantami wpływającymi na ośrodkowy układ nerwowy (OUN) lub alkoholem.
• Szeroki zakres dawkowania oraz próby leczenia się na własną rękę, również wpływają na negatywne skutki uboczne stosowania CBD. Badania zwracają również uwagę na różnorodność dostępnych produktów CBD w postaci tabletek, kapsułek, aerozoli, e-liquidów i olejów jako czynnik zwiększający ryzyko wystąpienia skutków ubocznych ich stosowania.

Ostatnie badanie⁴ wskazuje, że obecnie dostępne badania na temat konopi są nieobiektywne, jeżeli chodzi o stosowanie konopi rekreacyjnych.

Ta sama publikacja sugeruje, że syntetyczne kannabinoidy (opracowane dla celów badawczych) okazują się niebezpiecznymi narkotykami. Ponadto, kannabinoidy syntetyczne nie są wykrywane przez standardowe badania krwi i moczu. Może to wprowadzać w błąd nefrologów leczących pacjentów z AKI.

Syndrom niepowściągliwych wymiotów pokannabinoidowych (CHS) bywa niekiedy związany z przednerkowym AKI.

Inne wnioski z tego badania są następujące:

• CBD może zwiększać stężenie takrolimusu. Jednak małe studium przypadku wykazało, że niska dawka CBD podawana na przewlekły ból pacjentom po przeszczepie nerki, nie wpływała na poziom takrolimusu.

(Test takrolimusu lub TAC przeprowadza się w celu oceny ilości tego leku we krwi, aby upewnić się, czy osiągnął poziom terapeutyczny i czy jest poniżej poziomu toksycznego. )

Według źródła do badania z 2017 roku⁵: TAC jest immunosupresantem wykorzystywanym u pacjentów po transplantacji serca, wątroby, nerek lub trzustki.

Inne badanie⁶ opisuje znaczenie TAC w leczeniu immunosupresyjnym po przeszczepie nerki. Jednocześnie wskazuje ono także na zwiększone ryzyko wystąpienia cukrzycy potransplantacyjnej.

• THC i CBD mogą oddziaływać na metabolizm leków na receptę.
• Przy dawce 200 mg CBD przyjmowanego doustnie, nie było żadnych zmian maksymalnego stężenia w osoczu.
• Wysokie dawki CBD mogą zwiększać poziom enzymów wątrobowych.
• Na tę chwilę nie ma żadnych dowodów, które sugerowałyby, że CBD ma negatywny wpływ na funkcjonowanie nerek.
• W przypadku pacjentów z CKD, korzystając z konopi należałoby stosować najniższą dawkę i przyjmować ją na inne sposoby niż palenie, aby uniknąć powikłań płucnych.

Potencjalne skutki działania CBD na nerki: co mówią badania?

• Badanie z 2017 roku⁷ wskazuje na obecność w nerkach receptorów CB1 i CB2, które mogą być aktywowane przez składniki konopi. Jednak biorąc pod uwagę rodzaj choroby nerek i stopień ich uszkodzenia, badania doświadczalne wskazują, że wpływ konopi na nerki może być różny – albo pozytywny albo negatywny.
• roku⁸. Stwierdza ono, że chociaż CB1 i CB2 są obecne w nerkach, to działanie w nich systemu endokannabinoidowego (EC) nie jest jeszcze dobrze poznane.
• Jednak badanie to wskazuje, że wstępne ustalenia co do syntetycznych kannabinoidów stosowanych miejscowo przy świądzie mocznicowym towarzyszącym schyłkowej niewydolności nerek są obiecujące.
• Jeśli chodzi o objawy chorób nerek, bardzo często pacjenci z CKD są dotknięci bólem neuropatycznym. Jednak powyższe badanie stwierdza, że rola konopi przy regulacji objawów przewlekłej choroby nerek jest ograniczona. Warto przypomnieć tutaj, post dotyczący CBD na ból pleców, który podkreśla rolę miejscowego stosowania CBD oraz jego potencjał w łagodzeniu bólu nocyceptywnego i neuropatycznego.
• Jednak badanie z 2020 roku⁴ mówi, że pacjenci z postępującą przewlekłą chorobą nerek mogą chętniej korzystać z konopi medycznych do leczenia objawowego. Dodaje również, że National Academies stwierdzają istnienie wartościowych dowodów na stosowanie konopi i kannabinoidów w leczeniu bólu przewlekłego.

Choroba nerek a COVID 19

Podczas gdy świat wciąż walczy z nowym koronawirusem, cały czas sprawnie prowadzone są nad nim badania. Skala epidemii zatrzęsła środowiskiem medycznym na całym świecie.

Nowy raport ujawnia, że ludzie hospitalizowani z powodu COVID-19, są bardziej narażeni na wystąpienie ostrego uszkodzenia nerek (AKI). Cewkowe uszkodzenie nerek, zwiększona krzepliwość krwi, zakażenia nerek to tylko niektóre z następstw COVID-19, dodaje raport. Ponadto, u pacjentów, którzy wyzdrowieli z AKI związanej z COVID-19, nadal utrzymuje się pogorszone funkcjonowanie nerek.

Dlatego badanie zaleca takim pacjentom odbywanie regularnych konsultacji ze specjalistami od nerek.

Jakie istnieją proste testy laboratoryjne badające sprawność nerek?

Choroby nerek występują często i są bolesne, ale możliwe jest ich wyleczenie przy wczesnej diagnozie. Proste testy krwi i moczu mogą pomóc w monitorowaniu sprawności naszych nerek.

1. Badanie moczu zwane wskaźnikiem albuminowo-kreatyninowym (test ACR) , wykrywa obecność białka albuminy w moczu. Nadmiar białka może wskazywać na CKD, a także sygnalizować podwyższone ryzyko zawału serca.
2. Badanie krwi kontroluje szybkość przesączania kłębuszkowego (GFR) oraz poziom cukru we krwi (cukrzyca jest jedną z głównych przyczyn przewlekłej choroby nerek). Badanie GFR pokaże, czy nerki funkcjonują dobrze i jak szybko ciało pozbywa się zbędnych substancji. U zdrowych osób, nerki powinny filtrować 100 ml/min. Jeżeli wskaźnik spadnie poniżej 60 ml/min, należy jak najszybciej skontaktować się z nefrologiem.

Kluczowe wnioski

• Wysokie ciśnienie krwi (nadciśnienie) oraz cukrzyca są najczęstszymi przyczynami choroby nerek. Kilka prostych zmian w stylu życia może zapobiec wystąpieniu tej choroby. Na przykład, regularne ćwiczenia, śledzenie swojej masy ciała, medytacja, unikanie alkoholu i palenia tytoniu, ograniczenie spożycia soli, zdrowa dieta, itd.

• Choroby nerek są ciche i postępują nie dając żadnych objawów. Dlatego wczesne wykrycie jest kluczowe dla rozpoczęcia leczenia wystarczająco szybko. Okresowe badania krwi i moczu mogą pomóc zapobiec ryzyku wystąpienia innych powikłań związanych z CKD.

• Kannabidiol (CBD), niepsychoaktywny związek uzyskiwany z rośliny konopi, posiada ogromne korzyści zdrowotne i stał się elementem codzienności wielu osób. Jednocześnie, pojawia się coraz więcej dowodów klinicznych popierających CBD ze względu na jego potencjał w zakresie ograniczania takich dolegliwości, jak epilepsja, ból, depresja, lęk, itp. Chociaż dostępnych jest wiele analiz dotyczących profilu bezpieczeństwa konopi i kannabinoidów, to istnieje potrzeba przeprowadzenia większej liczby badań na temat ich wpływu na nerki.

• Na tę chwilę jest zbyt wiele niewiadomych, aby jednoznacznie rozstrzygać co do tego, czy wpływ CBD na nerki jest pozytywny czy negatywny. Na przykład: badania prowadzone do tej pory obejmowały niewielką liczbę pacjentów z chorobami nerek, istnieje niewiele danych na temat długotrwałego podawania CBD, wpływu CBD na funkcje układu odpornościowego, hormonów i jego genotoksyczności.

• Oprócz leków na receptę, nie ma zbyt wielu alternatywnych metod leczenia CKD. W związku z tym, istnieje duże zapotrzebowanie na produkty CBD. Należy rozszerzać poradnictwo dla pacjentów i pracowników służby zdrowia oraz ich edukację na temat wykorzystania i skutków ubocznych CBD przy chorobie nerek.

• Badanie⁴ podkreśla, że konsumenci powinni być lepiej poinformowani podczas korzystania z produktów CBD, gdyż na rynkach wciąż brakuje stosownych regulacji prawnych.

• Warto, aby klienci upewniali się, że kupują produkty CBD wysokiej jakości, sprawdzali oznaczenia na etykietach oraz wyniki testów laboratoryjnych przeprowadzanych przez niezależne laboratoria. Jeżeli zaś chodzi o pacjentów cierpiących na przewlekłą chorobę nerek lub ostre uszkodzenie nerek, którzy decydują się na przyjmowanie CBD na własną rękę, to powinni oni być czujni jeśli chodzi o interakcje CBD z innymi lekami i stale konsultować się z nefrologiem.

Bibliografia:

1. Bergamaschi MM, Queiroz RH, Zuardi AW, Crippa JA. Safety and side effects of cannabidiol, a Cannabis sativa constituent. Curr Drug Saf. 2011 Sep 1;6(4):237-49. doi: 10.2174/157488611798280924. PMID: 22129319 [↩]
2. Huestis MA, Solimini R, Pichini S, Pacifici R, Carlier J, Busardò FP. Cannabidiol Adverse Effects and Toxicity. Curr Neuropharmacol. 2019;17(10):974-989.doi:10.2174/1570159X17666190603171901 [↩]
3. Huestis MA, Solimini R, Pichini S, Pacifici R, Carlier J, Busardò FP. Cannabidiol Adverse Effects and Toxicity. Curr Neuropharmacol. 2019;17(10):974-989. doi:10.2174/1570159X17666190603171901 [↩]
4. Rein JL. The nephrologist’s guide to cannabis and cannabinoids. Curr Opin Nephrol Hypertens. 2020;29(2):248-257. doi:10.1097/MNH.0000000000000590 [↩] [↩] [↩]
5. Yuan D, Fang Z, Sun F, et al. Effect of Vitamin D and Tacrolimus Combination Therapy on IgA Nephropathy. Med Sci Monit. 2017;23:3170-3177. Published 2017 Jun 29. doi:10.12659/msm.905073 [↩]
6. Jouve T, Noble J, Rostaing L, Malvezzi P. Tailoring tacrolimus therapy in kidney transplantation. Expert Rev Clin Pharmacol. 2018 Jun;11(6):581-588. doi: 10.1080/17512433.2018.1479638. Epub 2018 May 25. PMID: 29779413. [↩]
7. Park F, Potukuchi PK, Moradi H, Kovesdy CP. Cannabinoids and the kidney: effects in health and disease. Am J Physiol Renal Physiol. 2017 Nov 1;313(5):F1124-F1132. doi: 10.1152/ajprenal.00290.2017. Epub 2017 Jul 26. PMID: 28747360; PMCID: PMC5792153. [↩]
8. Ho C, Martinusen D, Lo C. A Review of Cannabis in Chronic Kidney Disease Symptom Management. Can J Kidney Health Dis. 2019;6:2054358119828391. Published 2019 Feb 22. doi:10.1177/2054358119828391 [↩]